Project Ena en de vissen in een notedop

Ouderentour dag 7

24 maart Bunga Tjengke / Slingeborgh Assen

Sinds juni 2017 heeft De Slingeborgh een speciale vleugel, Bunga Tjengke, voor Molukse ouderen. Tien appartementen voor dementerende ouderen en ouderen met een lichamelijke beperking. Daarnaast is er een gezellig ingerichte gezamenlijke ruimte waar gekookt, gezeten en gegeten wordt. De appartementen liggen aan een sfeervolle gang met op de klapdeuren een prachtige foto van de bunga tjengkeh. De aparte vleugel voorziet in een behoefte waarmee Interzorg dit initiatief van de Molukse gemeenschap wil ondersteunen zodat zij hun eigen leven kunnen voortzetten.

Bij het opzetten van de bannerexpo ‘het favoriete jeugdverhaal’ zijn er al veel mensen nieuwsgierig. Er is voldoende ruimte in de gang en de hal zodat men langs deze mobiele expositie kan rollen of lopen om de teksten te lezen. Een Nederlandse meneer blijft heel lang kijken. Als we hem aanspreken blijkt hij Ada Lilipaly-de Voogt uit Middelburg te kennen uit de tijd dat hij daar nog predikant was. Inmiddels is hij ver over de 90 maar heeft hij nog goede herinneringen uit die tijd waar hij ooit nog heeft geholpen een Molukse stichting op te richten. Als we hem vertellen dat het filmverhaal een eigentijdse versie is van Ada Lilipaly’s boek ‘Ena en de vissen’ is hij erg verheugd en zou hij het fijn vinden als we Ada en haar man John de groeten willen overbrengen van dominee Wessel.

In de Slingeborgh is gekozen voor een gezamenlijke bijeenkomst van Molukse en Nederlandse bewoners. Veel bewoners komen in een rolstoel. Maar de zaal is ruim dus iedereen pas er in. Ook schuiven er nog een paar Molukse buurtbewoners aan voor het programma. Vrijwilligers schenken koffie, thee en fris en overal staan borden met verschillende soorten koek en cake.

Na het filmverhaal loopt Ellen rond met de microfoon voor reacties. Een Molukse bewoner uit de Molukse wijk: ‘ik vond het mooi voor een breed publiek. Het is goed dat ook anderen kennis kunnen maken met dit verhaal’. Een Nederlandse mevrouw zegt: ‘Geweldig, leuk voor jong en oud. Ik ben in Indië geboren maar wij zijn 'totok'. Ik ben nog een keer terug geweest om mijn geboorteplek in Surabaya terug te zien. In 1942 gingen wij het Jappenkamp in waar mijn jongste broertje is overleden. Dank u wel voor het verhaal’.

De muziek van het gelegenheidstrio John, Lodi en Willem 

onder de naam: UKSARU 

is een succes. 

 

Na een paar songs pakt een Molukse bewoner van Bunga Tjengke de microfoon en houdt hij niet meer op om mee te zingen met de band. Hij pauzeert even als er tussendoor ook een paar Nederlandse liedjes worden gespeeld. Wel allemaal liedjes met het thema water. De zaal zingt graag mee met ‘Daar bij de waterkant’, ‘My Bonnie is over the ocean’ en ‘Daar was laatst een meisje loos’. Ook wordt er nog even gewalst op het nummer' Bulan pakai pajong'.

De band sluit af met prachtige Molukse traditionals als ‘Ambon Manise’, ‘Oleh Sioh’ en ‘Beta belayar jauh’.

Met veel mensen wordt nog nagepraat. Een van de Nederlandse vrijwilligers spreekt vloeiend Maleis. Hij is met een Molukse getrouwd en vindt het belangrijk dat zijn kinderen geworteld zijn in beide culturen. ‘Maar als je dat wilt, zegt hij, dan moet je zelf ook helpen om dat te bevorderen en helpen 'kumpulans' in stand te houden’.

Ouderentour dag 6

23 maart Barneveld Hari Ramah Tamah

Kan het mede een reden zijn dat hier zoveel ouderen boven de 90 jaar zitten vanwege de aanpak? Het is een vraag. Wel is het opmerkelijk wat er verteld wordt. Van deze groep, geworteld in de prachtige traditie van de Molukse muziek, zijn de meeste mensen boven de 90 jaar. De jongste van de groep, die er niet is vanwege de griep, is 76. Iedereen hier kent de liederen die ze van kind af aan hebben gehoord en gezongen. Misschien in verschillende stijlen begeleid, maar met dezelfde melodie en dezelfde woorden. Dus mocht iemand een paar regels vergeten dan is er, naast alle songboeken, altijd een buurman of buurvrouw die de ontbrekende regels even kan aanvullen. Een collectief geheugen kan zo een zegen zijn als je ouder wordt. 

 

Coördinator Lena wijst er op dat voor de meesten Moluks-Maleis de voertaal is. 

Het is dan ook de eerste keer dat we de Maleise versie van het filmverhaal vertonen. 

Het klinkt prima en ook de enige Nederlandse grootvader in het filmverhaal 

vertelt overtuigend.

‘Bagus!’is dan ook een eerste reactie die we horen na afloop van de film.

Wie je bent, uit welk dorp je familie komt en welke onderlinge familiebanden er zijn is een belangrijke vraag voor mensen die langskomen. Dan worden er gelijk herinneringen opgehaald aan die familieleden van de bezoeker die men kent of gekend heeft.

Opvangen in de eigen omgeving waar drie keer per week gekookt wordt en waar men de middagen actief vult met spelletjes als rummikub en memory, films, verhalen, uitjes, veel muziek en zang en natuurlijk lekkere pisang goreng en saucijzenbroodjes is inspirerend.

De ongeslagen kampioen rummikub hier is 94! 

Rumah Maluku is een dependance van Rumah Kita in Wageningen (met een mix van Indische en Molukse bewoners) alleen zijn alle bewoners hier Moluks. Lena leidt als coördinator op deze locatie 3 dagen per week de dagverzorging Hari Ramah Tamah op maandag, woensdag en vrijdag van 9.00 tot 17.00 uur. Rumah Kita, onderdeel van de Zinzia Zorggroep, huurt ruimte in Rumah Maluku om hier dagverzorging te bieden. Deze dagverzorging geeft de Molukse ouderen - van binnen en buiten dit complex met 24 huurappartementen voor Molukse ouderen - de gelegenheid om elkaar te ontmoeten, samen activiteiten te ondernemen en gezellig samen te eten. Er zijn twee vaste koks die afwisselend voor de groep heerlijk koken en bakken.

Opvang in de eigen omgeving zorgt ervoor dat mensen niet eenzaam zijn. Ook mensen zoals oom Thijs of tante Obe en tante Adol die geïndiceerd zijn en buiten Rumah Maluku wonen zijn welkom. Zij worden dan gehaald en gebracht door een busje.

 

Een bekende bewoner van Rumah Maluku is Nippy Noya, van 1975 tot 2016 percussionist van Massada. Nippy die speelde met veel muzikale beroemdheden en vroeger de wereld over reisde woont hier in een van de appartementen. Maandelijks speelt hij met andere muzikanten Molukse traditionals en bezorgt zo de alleroudsten regelmatig een fantastische middag.

 Eind van de middag is het tijd voor de ouderen die elders wonen om de jas aan te trekken en via de gezellig ingerichte gezamenlijke binnenruimte met een dak dat open kan in de zomer, worden ze naar het busje gebracht dat hen weer thuis brengt.

Ouderentour dag 5

20 maart Lunteren Huiskamer Tenang Senang

 

Tegenover de Molukse seniorenwoningen staat de Molukse kerk, de Geredja Indjili Maluku. 

 

Elke dinsdag komen hier Molukse en een aantal Nederlandse ouderen bij elkaar. Een levendige groep van vrijwilligers, de meesten zelf ook niet meer piepjong, zorgen voor een gezamenlijke lunch en een programma.

 

Deze week is de middag bestemd voor het filmverhaal ‘Ena en de vissen’. Al voor de lunchzetten we de bannerexpo op in de mooie hal van het kerkgebouw. Er is voldoende ruimte om de banners te lezen en te bekijken. Uiteraard worden er bekenden gespot dieantwoord hebben gegeven op de vraag naar zijn of haar favoriete jeugdverhaal. 

Extra leuk om te lezen natuurlijk.

 

Net voor de lunch druppelt een groepje vrouwen binnen die net van hun gymuurtje komen. 94 jaar is de oudste die we begroeten. 

De tahuri bij de start van het filmverhaal wordt direct herkend. Bij de aftiteling wordt er  meegezongen met ‘Lembé lembe’, de aftitelsong die Maria Lekranty en Peter Lengams opnamen met groep 7/8 van de Samen Op Wegschool in Alphen a/d Rijn. Na de film horen we allerlei reacties en komen de verhalen op.‘Het herinnert me aan de kampong waar ik ben opgegroeid’ zegt iemand. ‘Op welke manier is het verhaal geschreven?’, vraag iemand anders.

We vertellen over de research van schrijfster/illustrator, Ada Lilipaly-de Voogt, die sprak met Molukse vissers over de Lalosi en de Bobara, de vissen die in het verhaal voorkomen, de foto’s en boeken die ze gebruikte. ‘Historisch verantwoord’ is direct een van de reacties.

 Na uitgebreid over herinneringen te hebben gepraat is het tijd voor de prachtige muziek met zanger / gitaris Harry Loppies.

Ouderen die zorgen voor elkaar en jonge gezinnen die terugkomen naar de wijk, horen we over de Molukse wijk in Lunteren. Voldoening, is het woord dat we meerdere keren horen van de oude vrijwilligers die de wekelijkse bijeenkomst organiseren. 

Als afsluiting bloemen voor de brengers van het programma van vandaag. Dan worden de alleroudsten thuisgebracht en ruimen de anderen op.